کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال به چه معناست؟
کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال، به دسته‌ای از واحد های پول دیجیتال یا مجازی اطلاق می‌شود که از رمزنگاری (کریپتوگرافی) برای انجام تراکنش های مالی بهره می‌برند. این ارزها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فرایند رمزگشایی آنها بسیار دشوار و در برخی موارد حتی غیرممکن است. خصوصیات مهم این نوع ارزها شامل عدم وابستگی به یک مرکز کنترلی، سرعت بالا، هزینه مقرون به صرفه و عدم محدودیت جغرافیایی می‌باشد. همچنین، تأکید زیادی بر حفظ حریم خصوصی در این ارزها وجود دارد.
“کریپتوکارنسی” یا “رمزارز” به دسته‌ای از ارز های دیجیتال اطلاق می‌شود که امنیت آنها از طریق تکنیک های رمزنگاری تضمین می‌شود. بزرگترین ویژگی این ارزها، غیرمتمرکز بودن سیستم ثبت و تایید تراکنش هاست. در مقابل، ارز های دیجیتال دیگر، مانند حساب های بانکی، توسط بانک‌ها مدیریت و تایید می‌شوند و نهاد واسط مانند بانک در تراکنش‌ها دخالت دارد. در بازی های کامپیوتری نیز، مدیریت پول و انتقال آن توسط سازنده بازی انجام می‌شود.
در رمزارزها، کاربران برای تایید تراکنش‌ها باید با سایر کاربران در شبکه به توافق برسند و اطلاعات شبکه را به‌روزرسانی کنند. این توافق توسط الگوریتم های اجماع انجام می‌شود، که به کاربران امکان می‌دهد با پرداخت هزینه، فعالیت درستکارانه‌ی خود را به بقیه ثابت کنند و اطلاعات یکسانی را به شبکه اضافه کنند.
یکی از ویژگی های بارز رمزارزها، ساختار نگهداری داده‌ها است. در حالی که در سیستم‌های متمرکز اطلاعات تراکنش‌ها و حساب های کاربران در پایگاه داده متمرکز نگهداری می‌شود، در رمزارزها این اطلاعات با استفاده از تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (با نام همچنین بلاکچین) ثبت می‌شود. در این تکنولوژی، همه کاربران به اطلاعات تراکنش‌ها و حساب‌های کاربران دسترسی دارند و به طور مشترک دفتر را به‌روز می‌کنند. این امکان به کاربران می‌دهد تا صحت تراکنش‌ها را بررسی کنند.
رمزارزها با غیرمتمرکز کردن سیستم پولی، ساخت پول و تایید تراکنش‌ها را از دسترس دولت‌ها خارج و به دست کاربران از سراسر دنیا سپردند. این تغییر در مدیریت سیستم پولی، مخالفان زیادی در میان دولت‌ها و بانک‌ها دارد، اما در طی سال هایی که از اختراع بیت‌کوین گذشته است، رمزارزها جایگاه بهتری در میان افراد جلب کرده‌اند و گسترش بیشتری پیدا کرده‌اند.
ارز دیجیتال چیست؟
مفهوم ارز دیجیتال معمولاً به پول هایی اطلاق می‌شود که در بستر دیجیتال و با استفاده از سیستم های کامپیوتری شکل گرفته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع پول ها از اهمیت وسیعی برخوردارند، زیرا می‌توانند به راحتی کار با پول را فراهم کنند، فعالیت‌ها را به سرعت انجام دهند، از پولهای کاغذی جلوگیری کنند و به روند جهانی‌سازی اقتصاد کمک کنند.
تلاش های زیادی در طول صد سال گذشته برای ایجاد انواع مختلفی از پول دیجیتال صورت گرفته است. مثال هایی از ارز دیجیتال شامل کارت‌های بانکی برای انتقال پول و ارزهای مستقل در بازی های کامپیوتری می‌شوند. این ارزها در بسیاری از موارد قابل خرید و فروش با ارز های فیات (پولهای معمولی) هستند.
اکنون به سوال اصلی بپردازیم: کریپتوکارنسی چیست؟ کریپتوکارنسی ها یا رمز ارزها، یک نوع ارز دیجیتال هستند که از رمزنگاری (کریپتوگرافی) برای امنیت تراکنش های مالی استفاده می‌کنند. این ارزها معمولاً تحت کنترل هیچ مرکزی نیستند و ویژگی هایی از قبیل حفظ حریم خصوصی، سرعت بالا، و محدودیت جغرافیایی ندارند. بیت‌کوین به عنوان اولین کریپتوکارنسی در سال ۲۰۰۹ معرفی شد و از آن زمان بسیاری از کریپتوکارنسی های دیگر نیز به وجود آمده‌اند.
بلاک چین در کریپتوکارنسی چیست؟
در بخش قبل، به توضیح مفهوم کریپتوکارنسی پرداختیم و به ویژگی های اساسی آن اشاره کردیم. حالا برای ایجاد یک سیستم پرداخت، نیاز به یک دفتر کل یا پایگاه داده داریم که اطلاعات حساب‌ها و تراکنش های کاربران در آن ثبت و نگهداری شود. عدم وجود چنین دفتری ممکن است باعث دوباره خرج شدن دارایی‌ها توسط کاربران (دابل اسپندینگ) شود. در کریپتوکارنسی‌ها، به منظور حذف نهادهای متمرکز از فرآیند ثبت تراکنش‌ها، از دفتر کل توزیع شده استفاده می‌شود. به این ترتیب، هر کاربر یک نسخه از دفتر کل را در اختیار دارد و همگان به طور همزمان آن را به‌روز می‌کنند.
بلاکچین به عنوان اولین پیاده‌سازی برای دفتر کل توزیع شده عمل می‌کند. در بلاکچین، یک مجموعه از تراکنش های کاربران جمع‌آوری می‌شود و پس از اجماع، به صورت یک بلاک تراکنش به دفتر کل اضافه می‌شود. بلاک بعدی نیز با استفاده از داده‌های بلاک قبلی ساخته می‌شود، این اقدام باعث ارتباط و ادغام دو بلاک به یکدیگر می‌شود و هر گونه تغییر در بلاک بعدی باعث نامعتبر شدن بلاک جدید می‌گردد. به این ترتیب، یک زنجیره از بلاک های تراکنش ساخته می‌شود که کاربران می‌توانند با مراجعه به آن، موجودی حساب‌ها و تراکنش های ثبت‌شده را بررسی و تایید نمایند.
الگوریتم اجماع در کریپتوکارنسی چیست؟
در بخش پیشین، به بررسی مفهوم بلاکچین در کریپتوکارنسی پرداختیم، اما برای ایجاد بلاک های معتبر نیاز به اجماع کاربران شبکه بر روی صحت اطلاعات تراکنش‌ها داریم. الگوریتم های مختلف اجماع، با هدف ایجاد فرهنگ درست برای فعالیت درست کاربران در شبکه، تعریف شده‌اند. در الگوریتم اجماع، اهمیت اصلی در بررسی صحت تراکنش‌ها، جمع‌آوری آنها در داخل بلاک‌ها، و پس از تایید اکثریت کاربران، اضافه کردن آنها به بلاکچین است.
بیت‌کوین از الگوریتم “اثبات کار” (Proof of Work) به عنوان اولین کریپتوکارنسی استفاده می‌کند. در این الگوریتم، ماینرها (کاربران شبکه) پس از ارسال تراکنش‌ها، با بررسی اطلاعات تراکنش و امضای آن، صحت اطلاعات و هویت فرستنده را بررسی کرده و تراکنش را به لیست تراکنش های بلاک خود اضافه می‌کنند. پس از جمع‌آوری تعداد مشخصی تراکنش، فرآیند اجماع توسط ماینرها آغاز می‌شود.
در اثبات کار، برای هر بلاک یک معادله در نظر گرفته می‌شود که ماینرها با حل آن و استفاده از قدرت پردازشی و انرژی، جواب را تولید می‌کنند. حل این معادله به صورت تصادفی انجام می‌شود و هیچ راه دیگری برای آن وجود ندارد. ماینرهایی که قدرت پردازش بیشتری دارند، احتمال بیشتری برای حل معادله دارند، اما هنوز هم این فرآیند کاملاً تصادفی است و ممکن است کاربران با قدرت پردازش کمتر نیز به جواب برسند.
هر کاربری که زودتر معادله را حل کند، جواب خود را به دیگران اطلاع می‌دهد تا توسط اکثریت ماینرها تایید شود. پس از تایید، بلاک به بلاکچین اضافه می‌شود و ماینر برنده پاداشی از کریپتوکارنسی شبکه دریافت می‌کند. بلاک های تولید شده توسط ماینر های اشتباه توسط اکثریت شبکه قبول نمی‌شوند و هزینه پرداخت شده برای انجام محاسبات از بین می‌رود.
الگوریتم های اجماع دیگری نیز وجود دارند، که مهمترین آنها الگوریتم “اثبات سهام” (Proof of Stake) است. در این الگوریتم، به جای محاسبات، از قفل کردن توکن‌ها برای تأمین امنیت شبکه استفاده می‌شود، که به آن “استیکینگ” می‌گویند. این الگوریتم مزایایی از جمله مصرف انرژی کمتر و سرعت بالاتر را ارائه می‌دهد. در بخش بعدی، به بررسی سوال رمزنگاری در کریپتوکارنسی می‌پردازیم.
رمزنگاری در کریپتوکارنسی چیست؟
رمزنگاری، به عنوان علم انتقال اطلاعات به صورت امن در فضای دیجیتال، در کریپتوکارنسی اهمیت بسیاری دارد. اطلاعاتی که بین کاربران ارسال می‌شود، دارای ارزش مالی است و از این رو، انتقال امن اطلاعات یکی از ویژگی های اساسی به شمار می‌آید. هدف اصلی رمزنگاری در کریپتوکارنسی، رمزگذاری اطلاعات تراکنش‌ها در مبدا و تنها قابلیت رمزگشایی آن در مقصد است. به این ترتیب، هیچ شخص یا سیستمی در طول مسیر قادر به رمزگشایی اطلاعات تراکنش نمی‌باشد و هر تغییر در تراکنش توسط کاربران قابل شناسایی است.
رمزنگاری به دو دسته اصلی “رمزنگاری کلید متقارن” و “رمزنگاری کلید نامتقارن” تقسیم می‌شود. در رمزنگاری کلید متقارن، کلید رمزگذاری و رمزگشایی یکی است و برای ارسال پیام یا تراکنش به یک کاربر دیگر، باید کلید را به اشتراک بگذارید. این روش برای تامین امنیت اطلاعات در سرور های متمرکز و شبکه‌های اجتماعی مناسب است، اما برای انتقال ارز دیجیتال مناسب نیست، زیرا دسترسی به کلید توسط دیگران، به دارایی های شما امکان دسترسی می‌دهد.
در رمزنگاری کلید نامتقارن، از کلید عمومی برای رمزگذاری و از کلید خصوصی برای رمزگشایی استفاده می‌شود. شما می‌توانید با داشتن کلید عمومی هر کاربری، تراکنش به او ارسال کنید، اما تنها کسی که می‌تواند پیام را رمزگشایی کند، کاربری است که به کلید خصوصی مرتبط دسترسی دارد. این نوع رمزنگاری در کریپتوکارنسی برای ساخت حساب کاربری و امنیت در انتقال ارز دیجیتال استفاده می‌شود.
همچنین، توابع هش نیز در علم رمزنگاری حائز اهمیت هستند. این توابع، برای تبدیل ورودی به خروجی با اندازه ثابت و یکتا استفاده می‌شوند. در کریپتوکارنسی، از توابع هش برای اجماع کاربران بر روی اطلاعات درست استفاده می‌شود. در بخش بعدی، به بررسی کیف پول کریپتوکارنسی می‌پردازیم.
کیف پول کریپتوکارنسی چیست؟
کیف پول کریپتوکارنسی یک ابزار است که به کاربران امکان مدیریت و استفاده از ارز های دیجیتال را فراهم می‌کند. این کیف پول‌ها با ایجاد کلید های خصوصی و عمومی برای کاربران، اتصال آنها به بلاکچین را برای ثبت تراکنش‌ها و دریافت رمز ارزها فراهم می‌کنند. در حالت کلی، یک کیف پول دیجیتال شامل دو عنصر اصلی است: کلید خصوصی و کلید عمومی.
- کلید خصوصی (Private Key): این کلید به عنوان یک نوع امضای دیجیتال عمل می‌کند و مسئولیت امضای تراکنش‌ها توسط صاحب کیف پول را بر عهده دارد. اگر این کلید به دست شخص دیگری برسد، امکان دسترسی به ارزهای موجود در کیف پول و انجام تراکنش‌ها به نمایندگی از صاحب کیف پول فراهم می‌شود. به همین دلیل، این کلید بسیار حساس و محرمانه است.
- کلید عمومی (Public Key): این کلید به عنوان آدرس کیف پول عمل می‌کند و به دیگران امکان ارسال ارز به کیف پول شما را می‌دهد. اطلاعات مربوط به کلید عمومی به صورت آشکار در شبکه قابل دسترسی است و می‌توان از آن برای بررسی تراکنش‌ها و موجودی کیف پول استفاده کرد.
کیف پول‌ها می‌توانند مخصوص یک بلاکچین خاص باشند یا از تعداد زیادی بلاکچین و انواع مختلف کریپتوکارنسی ها و توکن ها پشتیبانی کنند. برخی از کیف پول‌ها امکاناتی مانند خرید و فروش مستقیم ارز های دیجیتال، تبدیل آنها به یکدیگر، استیکینگ (استفاده از ارزهای دیجیتال برای تولید ارز اضافی)، و پشتیبانی از توکن های غیرقابل‌تعویض (NFT) را ارائه می‌دهند.
در کل، کیف پول کریپتوکارنسی نقش مهمی در امکان انجام تراکنش‌ها، مدیریت دارایی ها و ایجاد ارتباط با بلاکچین دارد و یک ابزار اساسی برای کاربران بازار ارز های دیجیتال محسوب می‌شود.
صرافی کریپتوکارنسی چیست؟
صرافی کریپتوکارنسی به عنوان یک پلتفرم تبادل ارز های دیجیتال و تسهیل معاملات بین ارز های دیجیتال و ارز های فیات (مانند دلار یا ریال) برای کاربران عمل می‌کند. این صرافی‌ها به کاربران امکان خرید و فروش کریپتوکارنسی ها را در قیمت های متغیر فراهم می‌کنند. در زیر دو نوع اصلی از صرافی های کریپتوکارنسی را بررسی می‌کنیم:
- صرافی متمرکز:
- در این نوع صرافی، یک سازمان یا شرکت به عنوان واسطه میان کاربران حضور دارد.
- کاربران برای انجام معاملات به صورت مستقیم با صرافی در ارتباط هستند.
- صرافی مسئول نگهداری کلید های خصوصی مربوط به کیف پول کاربران است.
- مثال: صرافی های معروف مانند Coinbase، Binance، و Kraken.
- صرافی غیرمتمرکز:
- در این نوع صرافی، کاربران مستقیماً با یکدیگر معامله می‌کنند و نیازی به واسطه مرکزی ندارند.
- قرارداد های هوشمند و استخر های نقدینگی برای انجام معاملات به کار می‌روند.
- کلید های خصوصی توسط کاربران نگهداری می‌شود، و صرافی در اینجا نقش واسطه محدودی دارد.
- مثال: صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap، PancakeSwap.
صرافی های کریپتوکارنسی با ارائه این امکانات به کاربران، نقش مهمی در ایجاد فرآیند تبادل ارز های دیجیتال ایفا می‌کنند و به افراد امکان می‌دهند که به راحتی ارزهای فیات خود را به کریپتوکارنسی تبدیل و مبادله کنند.
